پوست خارجي‌ترين لايه بدن است و در تماس مستقيم با عوامل محيطي قرار دارد. عوامل محيطي مستقيم و غير‌مستقيم بر پوست تاثير مي‌گذارند و به همين دليل لازم است در هر فصل با توجه به تغييرات آب‌و‌هوا، شيوه مراقبت از پوست را هم تغيير دهيم. با شروع فصل پاييز و آغاز خنک شدن هوا، در «پرونده پوست» اين هفته، از متخصصان پوست در مورد کارهايي که بايد براي حفظ سلامت و زيبايي‌مان در اين فصل انجام دهيم، پرسيده‌ايم. با ما همراه شويد.

بهترين توصيه‌هاي فصلي براي مراقبت از پوست
دكتر  اميري، متخصص پوست و مو:
با آغاز فصل سرد، پوست و مو به مراقبت‌هاي خاصي نياز دارد. دليلش هم اين است که لايه خارجي پوست و لايه شاخي مو سلول‌هاي نسبتا مرده‌اي دارند که رطوبت آنها در حد 10 درصد است و همين رطوبت زيبايي آنها را حفظ مي‌کند. در فصل پاييز با کاهش رطوبت هوا، رطوبت لايه خارجي پوست و مو هم کاهش مي‌يابد و پوست و مو و ناخن‌ها خشک مي‌شوند. اين خشکي در افرادي که به اگزما يا درماتيت سبوره مبتلا هستند و سالمندان به مراتب شديدتر است و با خارش همراه مي‌شود. خارش هم باعث ضخيم‌شدن و تيرگي پوست خواهد شد. اولين کاري که با آغاز فصل سرد بايد انجام دهيم، پيشگيري از بروز اين خشکي و از دست رفتن آب پوست 

است اما اگر به هر دليل خشکي پوست شديد و علامت‌دار شد، براي جلوگيري از پيشرفت آن و عوارض ثانويه بايد حتما با پزشک مشورت کرد.

نگذاريد پوستتان خشک شود!
بايد از انجام کارهايي که پوست را خشک مي‌کند مثل تماس زياد و بدون محافظ پوست با آب، شوينده‌ها، باد و هواي سرد پرهيز کرد. اگر عادت داريد بدون دستکش کارهاي خانه را انجام دهيد و ظرف بشوييد، حتما اين عادت را در اين فصل خشک کنار بگذاريد و به خود بگوييد اول دستکش بعد کار. بهتر است از شوينده‌هاي غيرصابوني و شامپوهاي ملايم استفاده کنيد. بيش از حد پوست را نشوييد. از آب ولرم به جاي آب داغ استفاده و مدت ماندن در حمام را کم کنيد. اگر زمينه خشکي شديد پوست داريد، بعد از حمام وقتي بدن هنوز رطوبت دارد، مرطوب‌کننده بزنيد. فقط پوست صورت و دست خشک مي‌شود. پوست تمام بدن دچار خشکي مي‌شود اما برخي نواحي در برخي افراد و گروه‌هاي سني بيشتر مستعد خشکي است؛ مثلا در سالمندان ساق پا، در خانم‌ها دست‌ها و در کودکان گونه‌ها و شکم. مرطوب‌کردن ناخن‌ها هم نبايد فراموش شود تا کدر و شکننده نشوند. سالمندان حتما بايد بلافاصله بعد از حمام با وازلين يا اوسرين پوست خود، به‌خصوص ساق پا را چرب کنند.

مرطوب کردن يادتان نرود!
بعضي‌ها مي‌گويند پاييز فصل مرطوب‌کردن بدن از داخل و نه فقط خارج و موضعي است. قسمت عمده رطوبت پوست از مايعات داخل بدن تامين مي‌شود و پوست زودتر از هر عضوي علايم کم‌آبي را نشان مي‌دهد. استفاده از کرم‌هاي مرطوب‌کننده زماني موثر است که بدن فرد از درون رطوبت کافي داشته باشد. در اين فصل هم بايد به اندازه کافي يعني حداقل 8 ليوان آب بنوشيد. مصرف ميوه و سبزي را هم نبايد فراموش کرد زيرا اين مواد به دليل فيبري که دارند، باعث مي‌شوند آب به‌تدريج در بدن آزاد شود. پس حتما در اين فصل مصرف آب و ميوه را بيشترکنيد.

به خاطر پوستتان دستکش و جوراب ب‍پوشيد
پوشيدن جوراب و دستکش در کاهش هدررفتن آب پوست تاثير دارد اما اين اتفاق وقتي به نفع حفظ رطوبت بدن است که جنس و الياف اين لباس‌ها درست انتخاب شده باشد. لباس‌هايي با الياف پشمي‌ يا الياف مصنوعي، خشکي پوست را تشديد مي‌کنند ولي پوشيدن جوراب و دستکش نخي مي‌تواند به حفظ رطوبت پوست کمک ‌کند.

زدن ضدآفتاب در پاييز ضروري است
گرچه در پاييز شدت آفتاب کم مي‌شود اما حتي در هواي ابري 60 تا 70 درصد اشعه ماوراي‌بنفش خورشيد به زمين مي‌رسد. کساني که بيماري‌هاي حساس به نور آفتاب دارند يا افرادي که داروهايي مصرف مي‌کنند که پوست را به نور حساس مي‌کند يا کساني که ليزر کرده‌اند، بايد هميشه مراقب نور آفتاب باشند. اشتباه رايج بسياري از افراد در فصل پاييز و زمستان اين است که فکر مي‌کنند ديگر نيازي به حفاظت در برابر آفتاب ندارند.

پاييز فصل پيلينگ است
انجام هيچ عمل زيبايي‌اي در فصل‌هاي مختلف منع ندارد اما بهتر است بعضي از اعمال زيبايي مثل ليزر که در مواجهه با نور آفتاب مي‌تواند عارضه دهد، در پاييز انجام شود. البته اگر فردي بتواند در تابستان هم کمتر در معرض نور آفتاب قرار بگيرد، انجام ليزر برايش منعي ندارد اما افرادي که بيرون از منزل کار مي‌کنند و مراقبت از پوست برايشان کمي ‌سخت است، بهتر است انجام کارهايي مثل پيلينگ، ميکرودرم‌ابريژن يا انواع لايه‌برداري‌ها و درمان براي کک‌ومک با داروهاي ضدلک را به پاييز و زمستان موکول کنند.

کدام بيماري هاي پوستي در پاييز تشديد مي‌شوند؟
دکترباريک‌بين، متخصص پوست :
يکي از شايع‌ترين مشکلات پوستي در فصل‌هاي سرد سال، خشکي بيش از حد پوست، به‌خصوص در ناحيه صورت و دست‌هاست. اين خشکي براي برخي بيماران پوستي شديدتر است. گروهي از افراد هم نبايد خشکي‌ پوست خود را ناديده بگيرند و مراجعه به پزشک براي درمان مشکل آنها ضروري است. چون شروع فصل‌هاي سرد سال و خشک شدن پوست، مي‌تواند ديگر مشکلات پوستي را هم تشديد کند.

پاييز و اگزما
يکي از شايع‌ترين مشکلاتي که معمولا با آغاز پاييز ايجاد مي‌شود، تشديد و عود برخي از بيماري‌هاي پوستي مانند انواع اگزما و آلرژي‌هاي پوستي ناشي از خشک شدن پوست است.

تغييرات هوا و سرد شدن آن است که باعث کاهش رطوبت موجود در فضا مي‌شود. وزش بادهاي خشک هم مي‌تواند رطوبت و چربي سطح پوست را کاهش دهد و خشکي پوست را تشديد كند. ضمن اينکه سرد شدن هوا، به‌معناي روشن شدن وسايل گرمازا در محل کار يا زندگي و در نتيجه، کاهش رطوبت هواي ناشي از آن است. 

تمام اين عوامل مي‌توانند دست به دست هم بدهند تا خشکي و بيماري‌هاي پوستي را تشديد کنند.

بدن برخي افراد، استعداد بيشتري براي خشک شدن پوست در فصل‌هاي سرد و خشک سال دارد. مثلا افراد مبتلا به اگزماي سرشتي يا درماتيت آتوپيک، در فصل پاييز از تشديد خشکي پوست و عود اگزما در قسمت‌هاي مختلف بدن، به‌خصوص پشت دست‌ها، رنج مي‌برند. پوست اين افراد بسيار حساس است و در اثر شستشو با مواد شوينده نامناسب و جديد يا استحمام مکرر، بيش از حد خشک مي‌شود.

پاييز، پسوريازيس و ايکتيوز
بيماران مبتلا به ايکتيوز و پسوريازيس هم در فصل پاييز دچار درجات شديدتري از خشکي پوست مي‌شوند و بايد براي درمان مشکل خود يا پيشگيري از تشديد آن، حتما به متخصص پوست مراجعه کنند.

ايکتيوز، نوعي اختلال ژنتيکي است که در اثر آن، بيمار دچار خشکي بيش از حد پوست مي‌شود. در بيماري پسوريازيس هم، ضايعات برجسته و قرمزرنگ خشکي که پوسته‌هاي فراواني دارد در قسمت‌هاي مختلف بدن مانند آرنج، زانوها، تنه، دست يا پا بروز مي‌كند. مبتلايان به اين 2 بيماري اگزماي سرشتي، بايد براي کنترل خشکي پوست در پاييز به پزشك مراجعه كنند و مراقبت‌هاي پاييزه در بيمار دچار پسوريازيس حتما بايد جدي گرفته شود.

پزشک مي‌تواند با توجه به شرايط بيمار و شدت خشکي پوست او، داروها يا شوينده‌هاي مناسبي برايش تجويز کند تا در اين فصل دچار خشکي پوست نشود.

پاييز و سالمندان
علاوه بر افزايش سن، عوامل مختلفي مانند ابتلا به اختلال عملکرد تيروييد و ديابت و مصرف داروهايي مثل داروهاي پرفشاري خون، کاهنده چربي‌خون، ديابت و داروهاي مدر مي‌توانند باعث خشک‌تر شدن پوست سالمندان شوند بنابراين لازم است با شروع فصل پاييز با متخصص پوست مشورت کنند تا با توجه به بيماري‌ها و داروهاي مصرفي، توصيه‌هاي دارويي و درماني لازم را براي پيشگيري از خشکي پوست دريافت كنند.

اگر سالمند هستيد و به هر دليلي سابقه خشکي پوست داريد، داروهايي مصرف مي‌کنيد که باعث خشکي پوستتان مي‌شود يا به برخي بيماري‌هاي داخلي مانند کم‌کاري تيروييد و ديابت مبتلا هستيد، پيش از اينکه در فصل پاييز دچار التهاب پوستي و اگزما شويد، با مراجعه به متخصص پوست و دريافت توصيه‌هاي لازم و داروهاي مناسب، سلامت پوست خود را تامين کنيد.

پاييز و آکنه
مصرف برخي داروها مانند ايزوترتينوئين براي درمان آکنه در سنين جواني مي‌تواند باعث ايجاد اگزما و خشکي پوست، به‌خصوص در قسمت پشت دست‌ها شود و اين خشکي در فصل پاييز، تشديد خواهد شد. معمولا با مشورت با متخصص پوست و استفاده از کرم‌هاي موضعي اين مشكل حل خواهدشد.

اگر خشکي پوست بيش از اندازه و علائم اگزمايي روي آن سوار باشد، مراجعه به متخصص پوست الزامي است. معمولا در اين موارد، صابون‌هاي ضدالتهابي استروييدي با روش استعمال مخصوص، تجويز مي‌شود و چرب کردن پوست به تنهايي، باعث حل مشكل نخواهد شد.

منبع:سلامتیران